Ankara RHM - Hoca Ali Rıza Salonu
YENİ RENKLER IŞIKLI ARMONİLER / Ankara Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu’nda yer alan Hoca Ali Rıza eseri, gerek konusu, kompozisyonu ve tekniği, gerekse boyutlarıyla sanatçının en başyapıtıdır. Bu eser konu olarak seçilen semtin, dolayısıyla İstanbul’un tarihini aralar. Hoca Ali Rıza’nın teğmen olarak mezun olması 1884 yılındadır ve 1930 yılında yaşama veda etmiş olduğu göz önüne alındığında, onun erişkin ve ünlü bir sanatçı olarak önemli resimlere imza attığı yıllar bu kesit içinde gerçekleşmiş olmalıdır. Büyük bir olasılıkla da 20. yüzyılın başında yapılmış olmalıdır. Bu bağlamda, Hoca Ali Rıza’nın bu resmi, 1900’lerin başında, Küçük Çamlıca Tepesi’nin nasıl bir yer olduğunu göstermektedir. Boğazın sırtları, bu yıllarda henüz fıstık ormanları ve kırlarla kaplı sakin ve doğa güzellikleriyle sarılmış küçük ancak güzel semtlerdir. Hoca Ali Rıza’nın sokaklarında resim yaptığı Küçük Çamlıca, kırlar arasından patika yollarla ulaşılan tarihi bir semttir. Son derece başarılı doğa gözlemcisi olan Hoca Ali Rıza, Küçük Çamlıca Tepesi’nin 20.yy başındaki halini, döneminin sanat anlayışının göstergesi olan, özgün bir estetik duyarlıkla belgelediği için bu eser bir başyapıttır. Önemlisi, Küçük Çamlıca Tepesi Çilehane/Musalla Mescidi adlı eser, Hoca Ali Rıza’nın sanat anlayışını tanımlayan özellikleri açıklayan sanatsal değerler taşımaktadır. Sanat tarihi yazılımı içinde ele alınan kitaplar ve makaleler, Hoca Ali Rıza’yı Türk Resim Sanatının en erken Empresyonist özellikler taşıyan sanatçısı olarak tanımlamaktadırlar. Aslında çok dikkatli incelendiğinde Hoca Ali Rıza’nın yağlıboya resimleri, dönemin Asker Ressamlarının orta duyarlığını taşımaktadır. İlkbahar ve yaz resimleri olan manzaraları, gün ışığının en kuvvetli olduğu öğle saatlerinde yapılmış, engin manzaralardır. Resimlerin kompozisyonlarına yer yer katılan figürler, Hoca Ali Rıza Bey’in resimlerinde, insanın varlığını statik olarak belirlemek görevini üstlenmişlerdir. Aktif yaşamın içinden alınan kesitlerde anlatımı yüklenen figüratif ekspresyonlardan çok uzaktırlar.
Ankara Resim ve Heykel Müzesinde yer alan Hoca Ali Rıza Salonu 23 metrekare büyüklüğündedir.
