Mehmet Selahattin Düzgünoğlu (1889 - 1943)

Biyografi

1889’da Edremit’te¹ doğan Selahattin (Ömer)² Düzgünoğlu, Piyade Albayı Ömer Necip Bey'le Vidinli Ayşe Hanım'ın oğludur. Büyük dayısı Plevne kahramanı Gazi Osman Paşa'ydı. Asker bir aileden gelmenin geleneğini sürdürerek 1903 yılında Kuleli Askeri Lisesi'ne girdi.  Harp Okulundan 1908’de mezun oldu. 31 Mart ayaklanmasını bastırmak için Selanik'ten gelen hareket ordusunda görev yaptı. 1912 yılından itibaren Genelkurmay Başkanlığı Harita Şubesi Kartografya Bölümünde görev yapan Düzgünoğlu, Osmanlı İmparatorluğunun içinde bulunduğu çöküş ve parçalanma devri nedeniyle Balkan Savaşı'ndan, 1. Dünya Savaşı’na kadar pek çok  cephede savaştı. Hicaz’da harita görevinde bulunmuştur. 1907-1918 arasında İngilizlere esir düştü. 1919’dan sonra Harita dairesinde çalışmalarına devam etti. Kurtuluş Savaşı'na katıldı. 5.dereceden Mecidi Nişanı, Harp Madalyası, Donanma Madalyası, Alman 2. Rütbeden İftihar Madalyası ve cephede savaşanlara verilen kırmızı şeritli istiklal madalyası ile ödüllendirildi.

1919-1922 yılları arasında Kurtuluş Savaşı’nı ve işgal altındaki memleketi anlatan propaganda  kartlarını illegal olarak çizip bastırarak, Anadolu'ya dağıtılmasını sağladı. Bu kartlar sayesinde dağılan moralin, milli ülkü ve vatan kavramlarının yeniden halkta canlanmasını amaç ediniyordu. Bu nedenle kartlara büyük vatan ülküsü anlamını taşıyan “mefkure kartları” adını verdi. Kartlarda dönemin Rus ressamlarından etkilendi. İki farklı üslupta kartlar çizdi, birincisi vatan ülküsünü ele alan sembolik çizimler, diğeri ise halkın ve cephenin durumunu anlatan daha gerçekçi resimlerdi. Eski bir İstanbul ailesinden Resan hanımla 1923 yılında evlendi. Asuman (Korad), Bisan (Tümay) ve Ercihan Düzgünoğlu adlarında üç çocukları oldu. Cumhuriyet'in ilanından sonra İstanbul'dan Ankara'ya taşınarak Mustafa Kemal ve çalışma arkadaşlarına katıldı. İlerleyen yıllarda Türkiye Cumhuriyeti, iki senelik devlet bursuyla onu Paris'e resim eğitimine gönderme fırsatı sundu. Ama ailesini bırakamadığı için gitmedi. Harita subayı olarak tüm Türkiye'yi haritalandırdı. Üç boyutlu kabartma ve çizim haritaları halen devlet arşivlerindedir. Harp Akademileri matbaa müdürlüğü görevinde bulundu. Yağlı boya resim çalışmalarına devam etti. 1931'de mefkure kartlarının orijinal tablolarını halk evinde sergiledi. Ankara’da bulunan Devlet Resim Heykel Müzesi, Harita Müzesi, İnkılap Tarihi Müzesi ve Milli Kütüphane’deki Türk Ocağı koleksiyonunda tabloları vardır. 53 yaşında hafif bir felç geçirdi. Her gün yürüyüşe çıkarak ayağındaki hissizliği tedavi etmeye çalışırken günün birinde ayağı tren raylarına sıkıştı. Hayatı savaşlar ve milli mücadele içinde zorluklarla geçen Selahaddin bey,  23 Temmuz 1943 tarihinde gelen trenin altında kalarak hayata veda etti. Ankara Cebeci’deki Asri Mezarlı’ğa öldüğü gün defnedildi³

¹ Genel Kurmay Harita Dairesi’nde basılan bir yayına göre ise İstanbul doğumludur.

² Soyadı kanunu çıkana kadar babasının adı Ömer’i  kullanan Selahaddin bey, kanunun ardından Düzgünoğlu soyadını almıştır.

³ Cebeci Asri Mezarlığı’nda 12 Ada 20 parsel’de yatan Selahattin Düzgünoğlu’nun soyadı kaydı orada Düzgün olarak geçmektedir. 

 

Ankara Resim ve Heykel Müzesi'ndeki Eserleri 

R-1006, Hamasi Resim, 

R-1827, Vatan Mahzun Ben Mahzun 

Kaynakça

Sanatçının torunu Selen KORAD BİRKİYE' den alınan bilgiler ile oluşturulmuştur.

 

Yurtiçindeki Diğer Eserleri

Sanatçının hakkında; Tarih dergisi, Kolleksiyon dergisi, Milli Kütüphane Türk Ocağı sergisi kitabı, Kartpostal Editörleri Kitabı, 100.Yılında İstiklal Marşı ve Mehmet Akif; Milli Mücadele Kartpostalları ve çeşitli hakemli dergilerde yazılar ve resimler yayınlanmıştır. 

 

Eserler