4. Devlet Resim ve Heykel Yarışması Sergisi Kataloğu

IV. Devlet Resim ve Heykel Sergisi’ne; Güzel Sanatlar Birliği, Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği, d Grubu, Ankara Profesyonel Sanatçılar Birliği ve bağımsız sanatçıların yanında yeni bir grup, Ankara Profesyonel Sanatçılar Birliği sanatçıları da katılmışlardır. Ancak, sergide her yıl görmeye alışılan Nurullah Berk, Malik Aksel, Cemal Tollu, Ali Çelebi, Sabri Berkel ve Cevat Dereli gibi sanatçıların yapıtları yer almamıştır (Üren, 1942ç: 12). Sergide, 72 ressamın 341 tablosu ile 6 heykeltıraşın 10 eseri olmak üzere toplam 351 yapıt sergilenmiştir. 

IV. Devlet Sergisi'nde; İstanbul ve Türkiye'nin çeşitli illerine ait (Ankara, Ürgüp, Bursa, Çankırı, İzmit, Nazilli, Aksaray, Bolu, Balıkesir, Çanakkale, Erzurum ve Manisa) manzaralar başta olmak üzere, yol, sokak, mahalle gibi kent dokusuna ait resimler, cami, kilise, saray, han gibi kültürel zenginlikler, park, ev, istasyon, pastahane, fabrika gibi güncel yapılardan oluşan 185 adet resim ilk sırayı oluşturmaktadır. 

İkinci sırayı portreler ve natürmortlar oluşturmaktadır. Portreler (37 adet); otoportre, dönemin önemli isimlerine ait portreler ve yöresel kişiliklerin konu edildiği portreler olarak üç farklı kategoriden oluşmaktadır. Natürmortlar (35 adet) ise; manolyalar, leylaklar gibi çeşitli çiçekler, armut, üzüm, incir gibi meyveler ile eski Türk madenî ve seramik eşyalarından oluşan küçük el sanatı örneklerinden oluşmaktadır. Bunların dışında "çekirdekçi", "yün ören kız", "masa başında" gibi günlük işleri konu alan resimler ile "desen" adı ile kataloğa giren çeşitli karakalem çizimler yer almaktadır. 

Heykel kısmında; kadın, erkek, çocuk başlan ile İnönü ve Atatürk'e ait büstler çoğunluğu oluşturmaktadır. 

Sergi bünyesinde, empresyonizm ve gerçekçi anlatım dilinin yanı sıra, modern yansımalar olarak ele alınan kübizm, ekspresyonizm ve bunlarında dışında bireysel yaklaşımlar olarak söz edebileceğimiz serbest anlatım dili yer almaktadır. Sergi üzerine özel bir tartışma bulunmamakla birlikte; "millî sanat", "modern-­klasik", "hümanizma" gibi mevcut tartışmalar devam etmektedir. Bu sergi ile birlikte Devlet Sergisi'ni iyileştirmek adına bazı öneriler getirilmiştir. 

IV. Devlet Resim ve Heykel Sergisi, 1942 yılının önemli sanat olayları arasında gösterilmiştir. 

RESİMLER 

Abbas Çapraz (Birliklere bağlı değildir) 
1-Bahar.
Abdullah Çizgen (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
2-Topkapı sarayı: Ağalar kapısı, 3-Topkapı sarayı: Lale bahçesi, 4-Topkapı sarayı: Bağdat köşkü. 
Adil Doğançay (Birliklere bağlı değildir) 
5-Natürmort, 6-Natürmort, 7-Söğüt özünden.
Ahmet Doğuer (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
8-Göksu, 9-Beşiktaş'tan.
Abdullah Kandemir (Birliklere bağlı değildir) 
10-Peyzaj, 11-Numune fidanlığı, 12-Burdur'dan13- Gazi Çiftliği istasyonu.
Arif Kaptan (D. Grubundan) 
14-Cebeci'den, 15-Bomonti bahçesi, 16-Yeşil peyzaj, 17-Natürmort, 18-Elektrik şirketi yolu, 19-Fidanlıktan, 20-Ağaçlı yol, 21-Pencere, 22-Kar manzarası, 23-Bacalı peyzaj, 24-Samatya'da kilise, 25-Bebek portresi, 26-Fidanlık yolu, 27-Eski evler.
Ali Halil Sözel (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
28-Çengel köyünden "sabah", 29-Çiçek, şakayıklar.
Ayetullah Sümer (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
30-Portre F. S., 31-Natürmort, 32-Ayvalar, 33-İstanbul limanı, 34-Şemsipaşa camii "Üsküdar". 
Bedri Rahmi Eyüboğlu (D. Grubundan) 
35-Kayıldar, 36-Desen 37-Salı pazarından, 38-Hamam, 39-Deniz, 40-Adalardan bir yar, 41-Peyzaj, 42-Ürgüp, 43-Hamam.
Cihat Benice (Birliklere bağlı değildir) 
44-Natürmort.
Cemal Bingöl (Birliklere bağlı değildir) 
45-Enteriyör, 46-Masa ve üzümler.
Celal Uzmen (Birliklere bağlı değildir) 
47-Bursa'dan, 48-Bursa'dan.
Eren Eyüboğlu (D. Grubundan) 
49-Deniz manzarası, 50-Natürmort, 51-Deniz, 52-Ağaçlar, 53-Kendi portresi, 54-Portre, 55-Natürmort, 56-Kendi portresi, 57-Köylüler, 58-Bursa, 59-Çıplak, 60-Natürmort, 61-Fıstık ağaçları, 62-Manzara "ağaç", 63-Portre, 64-Natürmort, 65-Portre "Fatma", 66-Natürmort ve deniz, 67-Portre, 68-Plaj.
Ercüment Kalmık (Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliğinden) 
69-Manzara, 70-Ağaçlar, 71-Yün ören kız, 73-Bağ evi, 74-Manzara, 75-Peyzaj "ağaç", 76-Manzara, 77-Mamak'ta kırkahvesi, 78-Paris'te bir sokak, 79-Çıplak, 80-Natürmort, 81-Parisli kız.
Esat Subaşı (Ankara Profesyonel Ressamlar Grubundan) 
82-Manzara, 83-Park, 84-Bursa: Orhan Camii avlusu, 85-Bursa, Şehzade Camii avlusu, 86-Bursa'dan İnegöl'e. 
Eşref Üren (D. Grubundan) 
87-Bira parkı, 88-Kutlu'dan Özne doğru 89-Dilektepeden, 90-Kutludan, 91-Mamak'tan, 92-Karlı yol, 93-Dilektepe'ye doğru 94-Portre, 95-:-Bahar ağacı, 96-Portre, 97-Portre, 98-Fidanlıktan, 99-İncesu'dan, 100-Portre.
Fahri Arkunlar {Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliğinden) 
101-Desen, 102-Desen, 103-Portre, 104-Manzara.
Ferruh Başağa {Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliğinden) 
105-Seydiköy, 106-Küçük orman, 107-Subaşı ordugahı.
Feyhaman Duran (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
108-Etüt "çocuk", 109-Yemişler, 110-Üzüm, şeftali, 111-Çiçek, 112-Etüt ''baş". 
Fuat Soyhan (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
113-Eski Türk madeni eşyaları, 114-Eski Türk eşyaları, 115-Türk ve Çin eski seramik eşyaları. 
Güzin Duran (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
116-Yağmur, 117-Manzara, 118-Çiçek.
Hakkı Anlı (Birliklere bağlı değildir) 
119-Portre, 120-Portre, 121-Peyzaj, 122-Milli Şef köy enstitülerinde direktif verirken.
Hayri Çizel (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
123-Portakal, 124-Harman, 125-Manolya.
Halil Dikmen (Birliklere bağlı değildir) 
126-Natürmort, 127-Peyzaj. 
Hamit Görele (Birliklere bağlı değildir) 
128-Büyükada, 129-Büyükada'da bir köşk, 130-Boğaziçi'nde yağmur, 131-Boğaziçi'nde yaz, 132-Okmeydanı "Telsiz", 133-Büyükada'da bir gezinti, 13.4-Sabah gezintisi, 135-Heybeliada kızları, 136-Bir Arnavut evi, 137-Istırap, 138-Çankırı dağlan, 139- Çankın'da Beycamii civarı, 140-Çankın'da bir oda, 141-Çankın'da, Manş sahilinde balıkçı evleri, 142-Erzunım'da, 143-Çankınlı genç kız, 144-Dersine çalışan genç kız. 
Hulusi Mercan (Birliklere bağlı değildir) 
145-Sakarya'ya doğru, 146-İstinye, 147-Göksu 148-Güvercinler, 149-Peyzaj, 150-Erenköy'den köy evi, 151-Natürmort "Üzüm", 152-Ertuğrul Gazinin türbesi. 
Hikmet Onat (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
153-Manzara.
Hüsnü Tangör (Birliklere bağlı değildir) 
154-Asker, 155-Paşabahçe, 156-Kemer, 157-Peyzaj "Camii"
İhsan Cemal Karaburçak (Birliklere bağlı değildir) 
158-Natürmort.
İbrahim Çallı (Birliklere bağlı değildir) 
159-Aşiyan 160-Rumeli hisarı.
İlhami Demirci (Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliğinden) 
161-İzmit demir yolu 162-Kuzguncuk korusundan, 163-Natürmort, 164-Natürmort, 165-Fıstık ağaçlan, 166-Kömür taşıyanlar, 167-Heybeli'de yol, 168-Büyük çam ağacı, 169-Karavana.
İlhan Duyal (Birliklere bağlı değildir) 
170-Arpaz köyünde eski Türk evi, 171-Köprübaşı kahvesinden, 172-Nazilli "edere köyü" yolu. 
Kenan Özbel (Ankara Profesyonel Ressamlar Grubundan) 
173-Bursa'dan, 174-Bursa'dan, 175-Çekirdekçi, 176-Çiçekler, 177-Peyzaj, 178- Natürmort, 179-Kar, 180-Portre, 181-İhtiyar ağaç, 182-Portre.
Kemal Zeren (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
183-Kuzguncuk'ta Fethi paşa korusu, 184-Gemlik'te zeytinlik, 185-Boğaziçi, 186- Arnavutköy burnu, 187-Aksaray'da bir mahalle, 188-Şirketihayriye fabrikası, 189-Haliç'te kayıklar, 190-Yakacık'ta bir yol, 191-Gemlik sırtlarından, 192-Gemlik Çınar altı, 193-İzmit'te saat kulesi, 194-Beyoğlu İngiliz kilisesi, 195-Bursa'da kar, 196-Eyüp Sultan'dan Haliç, 197-Büyükada taş ocakları. 
Muhtar Aykun (Birliklere bağlı değildir) 
198-Büyükada, 199-Kilit bahir.
Mahmut Cüda (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
200-Natiirmort, 201-Şeşbeş, 202-Armutlar.
Melahat Ekinci (Birliklere bağlı değildir) 
203-Manzara "Haydarpaşa'dan", 204-Portre "kapüşonlu kız", 205-Portre "oyalı yemeni". 
Müzeyyen Nalbantoğlu (Birliklere bağlı değildir) 
206-Arpaz köyünden.
Mehmet Yücetürk (Birliklere bağlı değildir) 
207-Köyiçi, 208-Bindallı kadını, 209-Harman sonu, 210-Dokumacı kadın, 211-Evkadını, 212-Bolu'da kaplıca.
Naci Elif (D. Grubundan) 
213-Balikesir'de bir sokak, 214-Peyzaj, 215-Enteriyör.
Necati Erdil (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
216-Arz odası "Topkapı sarayından"
Naci Kalmıkoğlu (Birliklere bağlı değildir) 
217-Portre
Nijat Aziz Kansu (Birliklere bağlı değildir) 
218-Sarıkaya Kısıklı, 219-İstanbul "Sabah", 220-Kandilli deresi, 221-Namazgahtan B. Çarşamba.
Nusret Karaca (Birliklere bağlı değildir) 
222-Hukuk Fakültesi Dekanı Esat Arsebük.
Numan Pura (Birliklere bağlı değildir) 
223-Kavaklıdere, 224-İncesu'dan.
Necmeddin Slem (Birliklere bağlı değildir) 
225-İncesu köprüsü, 226-Keçiören, 227-Küçük Esat medhali.
Rifat Akaltan (Birliklere bağlı değildir) 
228-Uyku "Desen", 229-Portre "Desen"
Refik Epikman (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
230-Manzara "Ankara".
Ragıp Gökcan (Birliklere bağlı değildir) 
231-Kiremit ocağı "Çanakkale", 232-Çakal dere, 233-Çakal dere "Peyzaj", 234-Çanakkale "Peyzaj".
Rıza Tangör (Birliklere bağlı değildir) 
235-Portre, 236-Portre. 
Semih Kartal (Birliklere bağlı değildir) 
237-Portre, 238-Portre, 239-Portre.
Sami Lim (Birliklere bağlı değildir) 
240-Ressamın yediği, 241-Sefaretler arkası, 242-Çankaya'ya bakış, 243-Sefarethane arkasından, 244-Hüseyin gazi dağı, 245-Masanın üstü, 246-Deliller tepesinden, 247- Kavaklıdere'den. 
Sudi Nalbantoğlu (Birliklere bağlı değildir) 
248-Peyzaj, 249-Portre.
Sırrı Özbay (Birliklere bağlı değildir) 
250-Peyzaj "Balıkesir", 251-Peyzaj.
Salahattin Hüsnü Taran (Birliklere bağlı değildir) 
252-Peyzaj, 253-Pendik'ten Yakacık, 254-Pendik'ten Yakacık, 255-Park.
Salahattin Teoman (Birliklere bağlı değildir) 
256-Göksu deresi, 257-Beşiktaş sahili.
Seyfi Toray (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
258-Siyahlı natürmort, 259-İstanbul'da kış, 260-Yeşil duvarlı ev, 261-Peyzaj "kar", 262- Enteriyör, 263-İlkbaharda, 264-İskambiller, 265-Natürmort "Mum" 
Saip Tuna (Ankara Profesyonel Ressamlar Grubundan) 
266-Çengelköy tepelerinden, 267-Ankara'dan, 268-Rüya, 269-0turan kız, 270-Hacı Bayram, 271-Ankara, 272-Beylerbeyinden, 273-Gençlik Parkı, 274-Yatan kız. 
Salih Urallı (D. Grubundan) 
275-Yedikule'den, 276-Portre, 277-Manisa'da bir üzüm bağı, 278-"Tours"dan bir köşe. 
Sami Yetik (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
279-Bebek, 280-Kartopları ve leylaklar.
Şeref Akdik (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
281-Fener bahçeden, 282-Yalova ''bahçe", 283-Fener bahçe, 284-Yalova "Gökçe dere", 285-Yalova "orman", 286-Kar, 287-Karamürsel, 288-Portrem, 289-Portre.
Şefik Bursalı (Birliklere bağlı değildir) 
290-Peyzaj, 291-Çıplak, 292-Portre.
Şevket Dağ (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
293-Eski hanlarımızdan, Çarşıda Kalcı hanı.
Turgut Atalay (Birliklere bağlı değildir) 
294-Yakacıktan, 295-Topkapı Sarayı, 296-Maltepe istasyonu, 297-Bostan, 298-Portre, 299-Laleli'de sokak, 300-İncir ağacı.
Turgut Tokad (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
301-Yeni cami içi, 302-Dere, 303-Şafak plajından.
Turgut Zaim (Birliklere bağlı değildir) 
304-Buğday, 305-Portre, 306-Sıtma.
Vecih Bereketoğlu (Güzel Sanatlar Birliğinden) 
307-Keçiören "Ankara", 308-Elmalar, Kavun, 309-Yalova kaplıcaları, 310-Ankara'dan, 311-Moda sahili, 312-Salacık. 
Veysel Erüstün (Birliklere bağlı değildir) 
313-Ankara'da bağ evi, 314-Ankara'da bir bağ evi, 315-Etlik'ten bir görünüş, 316- Etlik'ten bir görünüş. 
Zeki Faik İzer (D. Grubundan) 
317-Bahçede, 318-Suadiye, 319-Cemal Tollu'nun evi, 320-Kalamış'ta bir kahve, 321- Sadi'nin portresi, 322-Süleymaniye medresesinden Topkapı sarayı, 323-Masa başında, 324-Okuma saati, 325-Çıplak, 326-Vedad'ın portresi, 327-Bahçede okuyan çocuk, 328- Masa başında, 329-Köprü, 330-İçerenköyünden, 331-Natürmort, 332-Portre. 
Ziya Keseroğlu (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
333-Peyzaj,334-Peyzaj,335-Peyzaj,336-Peyzaj.
Zeki Kocamemi (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
337-Valide Camii, 338-Manzara, 339-Çıplak.
Zahide Özar (Birliklere bağlı değildir) 
340-Peyzaj, 341-Karda boğaz.

HEYKELLER 

Cafer Tanyeri (Birliklere bağlı değildir) 
1-Obay kızı, 2-Yaşmak.
Hüseyin Anka (Birliklere bağlı değildir) 
3-Kızbaşı.
Nusret Suman (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
4-İsmet İnönü, 5-Eskiz, 6-Baş.
Saip Tuna (Ankara Profesyonel Ressamlar Grubundan) 
7-Atatürk.
Kamil Sonad (Birliklere bağlı değildir) 
8-Zeybek.
Mahmut Cuda (Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliğinden) 
9-Baş, 10-Çıplak.

Kaynakça: S. DOLMACI, 1939-1950 Yılları Arasında Devlet Resim ve Heykel Sergileri Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ekim 2006 https://arhm.ktb.gov.tr/repo/uploads/Academics/30122020105951-3a304137-7bec-41b6-b49f-25292ab3f1e8.pdf