ISBN 978-975-17-3521-8
Osman Hamdi Bey / Ed. Edhem Eldem; Ankara:
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2010.
516 sayfa, 30,5 x 32,5 cm, 5 renk
(Kültür ve Turizm Bakanlığı yayınlan; 3277.
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü
anma ve armağan kitaplan dizisi; 25.)
Girişimlerimiz sonucunda UNESCO 35. Genel Konferansı'nda (22 Eylül 2009), Osman Hamdi Bey'in ölümünün yüzüncü yılı nedeniyle, 2010 yılında, amma ve kutlamalar listesine alınması kararlaştırılmıştı.
Bakanlık olarak da, ülkemizin kültürel ve sanatsal mirasına yaptığı önemli katkılardan dolayı, Osman Hamdi Bey'in anısına, yapıtlarının Türk kültür ve sanat tarihindeki yerini kalıcılaştırmak için bugüne kadar yapılmış olan başarılı çalışmaları tamamlayacak bir başvuru kitabını kazandırmayı amaçladık.
Türkiye'de müzeciliğin kuruluşu, Osmanlı döneminin bir aydını olan Osman Hamdi Bey ile anılır. Türk müzeciliğinde ilk kez modern ve bir o kadar da verimli bir dönem açan Osman Hamdi Bey, yürürlükte bulunan "1874 Asar-ı Atika Nizamnamesi"ni 1884 yılında yeniden düzenleyerek, tarihi eserlerin yurt dışına çıkarılmasını yasaklayan maddeleri ekletmiş, böylece batılı ülkelere Osmanlı topraklarından eser akışını engellemiştir. Osman Hamdi Bey ile Türkiye'de modern anlamda müzeciliğin temelleri atılmıştır.
İlk müze binasının yapılması, 1973 yılına kadar yürürlükte kalan ikinci "Eski Eserler Tüzüğü"nün hazırlanması, müzecilikle ilgili bilimsel yayınların başlaması ve Anadolu'da arkeolojik kazıların Türkler tarafından yapılmaya başlanması, Osman Hamdi Bey'in çabalarıyla gerçekleşmiştir.
Osman Hamdi Bey'in 1883'te Adıyaman Nemrut Dağı, 1887 de Lübnan-Sayda(Sidon), 1891-1892 Muğla-Lagina kazıları arkeoloji camiasında dünyada büyük yankılar uyandırmıştır.
İstanbul Arkeoloji Müzesi'nin kuruculuğu ve otuz yıla yaklaşan bir süre müdürlüğünü yapan Osman Hamdi Bey; binlerce yıllık sanat eserlerinin korunması için üstün çaba harcamıştır. 1881 de sınırlı sayıda eserden oluşan bir yapıdan eşsiz bir koleksiyon, görkemli binalar, ihtisas kütüphanesi ve yayınlarıyla bir dünya müzesi yaratmıştır.
Osman Hamdi Bey, arkeoloji ve müzeciliğin yanında, asıl tutkusu olan resmi de ihmal etmemiş, resim yaparken geçirdiği zamanları "hayatımın en mutlu anları" diye nitelendirmiştir. Osman Hamdi Bey, Osmanlı hayatının renkli sahnelerini resmetmiş ve bu resimleri ustaca işlediği ayrıntılarla gerçekçi resim, dolayısıyla sanat akımının önemli örnekleri olarak ortaya koymuştur. Yapıtlarında titiz bir işçilik ve ayrıntı ön plandadır.
Resimlerinde; Türk sanatı, kültürü, mimarisi, çinili panoları, halılar, süslemeli objeler, örtüler, kandiller, rahleler, türbe mekanları, aile portreleri, insan figürlerini kullanmış, Osmanlı kadınının iç ve dış mekanlardaki yaşayışını resmetmiş, Doğu-batı, inanç aşk, yaşam-ölüm gibi ikilemlerin izini sürmüştür. Batılı anlamda figürlü resmin ilk temsilcisi olan Hamdi Bey, Osmanlı dönemi sanat ve kültür yaşamında yenileşmenin de öncüsü olmuştur.
Türk müzeciliğinde ilk kez çağdaş ve verimli bir dönem açan, bunun dışında kurumsallaşma bakımından kalıcı yapılar kuran Osman Hamdi Bey'in, bu önemli özelliğinin yanı sıra, arkeolog ve ressam yönünü de irdeleyen bu çalışmanın gençlerimize de örnek olacağını umuyor ve eserin oluşumunda emeği geçenleri içtenlikle kutluyorum.
Ertuğrul Günay
Kültür ve Turizm Bakanı
Osman Hamdi Bey, Ab-ı Hayat Çeşmesi, 1904. Tuval üzerine yağlı boya, 200 x 151 cm, Alte Nationalgalerie, Berlin, env. AII 842, © Bildagentur für Kunst, Kultur und Geschichte.
"Seyahat arkadaşım Midhat Efendi": Osman Hamdi'nin kaleminden Ahmed Midhat Efendi, Bağdat, 1869. Kağıt üzerine karakalem. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Mekkî Okuyucu, ya da Mihrab Önünde Kuran Okuyan Adam, (1881). Tuval üzerine yağlıboya, 56,5 x 38, 5 cm. Halil İbrahim İper koleksiyonu.
Bağdat'tan tipler: bir şeyh, yakl. 1869, Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Bağdat Surları, 1870. Kağıt üzerine suluboya. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Sitti Zübeyde Türbesi, 1870. Kağıt üzerine suluboya. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Sitti Zübeyde Türbesi, 1884. Tuval üzerine yağlıboya, 60 x 120 cm. Halil İbrahim İper koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, İhtiyar Balıkçım İsmail Ağa, Eskihisar, 1905. Tuval üzerine yağlıboya, 48 x 41 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Cami Kapısında Feraceli Kadınlar, 1881. Tuval üzerine yağlı boya, 120 x 60 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Camiden Çıkan Sultan, 1887. Tuval üzerine yağlı boya, 74 x 49 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Camiden Çıkan Sultan, tarihsiz, bitmemiş. Tuval üzerine yağlı boya, Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Cami Kapısı, 1891. Tuval üzerine yağlı boya, 210 x 110 cm. © University of Pennsylvania Museum.
Osman Hamdi Bey, Türbe Kapısı Önünde İki Kadın, 1883. Tuval üzerine yağlı boya, 57 x 42 cm. Halil İbrahim İper koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Türbe Kapısı Önünde İki Kadın, 1897. Tuval üzerine yağlı boya, 56 x 39 cm. Özel koleksiyon.
İbrahim Çallı, Osman Hamdi Bey Portresi, tarihsiz. Tuval üzerine yağlı boya, 66 x 83 cm. Ankara Resim ve Heykel Müzesi.
Osman Hamdi Bey'in Paris'te yapmış olduğu nü etüdlerinden, 1866. 47,5 x 31, cm. Esma ve Reha Arar koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Köylü Çocuğu, imza ve tarih yok. Tuval üzerine yağlı boya, 41 x 34 cm. Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonu, env. 200-0145-OHB
Osman Hamdi Bey, Küçük Kız, tarih ve imza yok. 73 x 50 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Çocuklar Türbesinde Derviş, 1903. Tuval üzerine yağlı boya, 202 x 150,7 cm. Musee d'Orsay, Paris, env. 20736.
Osman Hamdi Bey, Lahitler, etüd, yakl. 1903. Tuval üzerine yağlı boya, 34,5 x 44 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Çocuklar Türbesinde Derviş, 1908. Tuval üzerine yağlı boya, 122 x 92 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Jean-Baptiste Gustave Deloye, Osman Hamdi Büstü. Alçı, 61X33X24 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Emmanuel de Dieudonne, Osman Hamdi Portresi, 1884. Tuval üzerine yağlı boya, 46 x 37,5 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Kökenoğlu Rıza Efendi Portresi, 1285 (1868-1869). Tuval üzerine yağlı boya, 51 x 41 cm. Pera Müzesi, Suna ve İnan Kıraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, L'Aurore Okuyan Kuzeni Tevfik Portresi, Eylül 1899. Tuval üzerine yağlı boya, 14 x 21 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Oğlum Edhem'e, 1897. Tuval üzerine yağlı boya, 16 x 15 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Oğlu Edhem'in Portresi, 1907. Tuval üzerine yağlı boya, 20 x 13 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi'nin Edhem Paşa portresi(?), yakl. 1876. Kağıt üzerine kurşun kalem. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, İki Müzisyen Kız, 1880. Tuval üzerine yağlı boya, 58 x 39 cm. Pera Müzesi, Suna ve İnan Kıraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Osmanlı Kadını Portresi, 1881. Tuval üzerine yağlı boya, 185 x 109. Özel koleksiyon, Sotheby's arşivi.
Osman Hamdi Bey, Bursa'da Türbe, 1881. Cam negatif, 24 x 18 cm. Sebah et Joaillier arşivi. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8074.
Osman Hamdi Bey, Enver Bey Portresi, 1324/1908-1909. Tuval üzerine yağlı boya, 120 x 70 cm. Cengiz Çetindoğan koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Gebze'den Manzara, 1881. Tuval üzerine yağlı boya, 72 x 119. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Gebze'de Çoban Mustafa Paşa Külliyesi, 1880'ler (?). Tuval üzerine yağlıboya, 27 x 33,5 cm. Pera Müzesi, Suna ve İnan Kıraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Gebze'den Manzara, 1880'ler (?). Tuval üzerine yağlıboya, 25 x 32 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Kırda Gezinti, 1880'ler (?). Tuval üzerine yağlıboya, 36 x 29 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Eskihisar'dan Manzara, 1890'lar (?). Kontrplak üzerine yağlıboya, 21 ,5 x 15 cm. Faruk Saraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Eskihisar'dan Manzara, 1897. Kontrplak üzerine yağlıboya, 10,8 x 21 cm. Faruk Saraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Eskihisar'dan Manzara, 1890'lar (?). Kontrplak üzerine yağlıboya, 10 x 20 cm. Faruk Saraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Eskihisar'dan Manzara, 1898. Tuval üzerine yağlıboya, 21 x 12 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Eskihisarlı Köylü Portresi, 1895. Tuval üzerine yağlıboya. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Agarithe (?) Portresi, Viyana, Ocak 1874. Tuval üzerine yağlı boya, 39x31 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Naile Hanım Portresi, yakl. 1890. Tuval üzerine yağlıboya, 52 x 41 cm. Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonu, env. 200-0352-OHB.
Osman Hamdi Bey, Gezintide Kadınlar, 1887. Tuval üzerine yağlıboya, 84 x 132 cm. Yapı Kredi Bankası koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Sultan Ahmed Camii Kapısında Kadınlar, yakl. 1890. Tuval üzerine yağlı boya. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Huzur ya da Feraceli Kadınlar, 1904. Tuval üzerine yağlıboya, 102 x 68 cm. Özel koleksiyon. Bu tuval 1957 yılında düzenlenmiş olan sergide Huzur adıyla teşhir edilmiştir.
Osman Hamdi Bey, Çarşaflanan Kadınlar, yakl. 1880. Tuval üzerine yağlıboya, 63 x 41 cm. Can Has koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey. Fesli Çocuk, 1882. Tuval üzerine yağlıboya, 51 x 41 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Naile Hanım Portresi, 1897. Tuval üzerine yağlıboya, 14 x 13cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Naile Hanım Portresi, 1897. Tuval üzerine yağlıboya, 15 x 12,5 cm. Cengiz Çetindoğan koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Halıcı Acem, 1888. Tuval üzerine yağlı boya, 60 x 119,5 cm, Alte Nationalgalerie, Bedin, env. AI 420, © Bildagentur für Kunst, Kultur und Geschichte.
Osman Hamdi Bey, Kardeşi Halil Portresi, yakl. 1868. Kontrplak üzerine yağlı boya, 15 x 9 cm. Halil İbrahim İper koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, İki Siyahi Çocuk Arasında, yakl. 1880. Tuval üzerine yağlıboya, 21 x 13,5 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Kavuklu Genç, 1879. Sebah et Joaillier fotoğraf arşivinden cam negatif, 24 x r8 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi,
Osman Hamdi Bey, Kahve Ocağı, 1879. Tuval üzerine yağlıboya, 50 x 38 cm. Leon Grünberg koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, İftardan Sonra, 1886. Tuval Üzerine yağlıboya, 57 x 42 cm. İş Bankası Resim Koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Vazolu Kız, 1879. Sebah et Joaillier fotoğraf arşivinden cam negatif, 24 x 18 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8105.
Osman Hamdi Bey, Kahve Getiren Kız, 1881. Sebah et Joaillier fotoğraf arşivinden cam negatif, 24 x 18 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8065.
Osman Hamdi Bey, Müzisyen Kızlar, 1882. Sebah et Joaillier fotoğraf arşivinden cam negatif, 24 x 18 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8071.
Osman Hamdi Bey, Saçlarını Taratan Kız, 1881. Sebah et Joaillier fotoğraf arşivinden cam negatif, 24 x 18 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8103. D-DAI-IST-8105
Osman Hamdi Bey, Saçlarını Taratan Kız, yakl. 1882. Tuval üzerine yağlıboya, 58 x 39. Milli Saraylar Resim Koleksiyonu, 13/572.
Osman Hamdi Bey, Haremden, 1880. Tuval üzerine yağlıboya, 56 x 116 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Rahle, Önünde Genç Kadın, 1879. Tuval üzerine yağlıboya, 21,5 x 27 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Saçlarını Taratan Kız, 1881 Sebah etJoaillier fotoğraf arşivinden cam negatif, 24 x 18 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8103
Osman Hamdi Bey, Saçlarını Taratan Kız, 1882. Tuval üzerine yağlıboya, 56 x 37 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Ayakta Genç Kadın, 1884. Tuval üzerine yağlıboya, özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Çeçen savaşçı portresi, Resül'ayn'de Demir Sultan, 1869. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Çeçen savaşçı portresi, İsmail, 1869. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Nippur Kazılan, 1903. Tuval üzerine yağlıboya, 134 x 181 cm. Pennsylvania Üniversitesi Müzesi, 152280.
Osman Hamdi Bey, Bursa'da Yeşil Cami'de / Kuran Dersi, 1890. Tuval üzerine yağlıboya, 81 x 59 cm. Najd Koleksiyonu, fotoğraf: Mathaf Gallery, Londra.
Osman Hamdi Bey, Konuşan Hoca, yakl. 1890. Tuval Üzerine yağlıboya. 140 x 105 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müze koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, İlahiyatçı, 1902. Tuval üzerine yağlıboya, 145 x 171 cm. Belvedere Müzesi koleksiyonu, env. 3077.
Osman Hamdi Bey, İlahiyatçı, 1907. Tuval üzerine yağlıboya, 90 x 113 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Kuran Okuyan Hoca, ya da Kuran Tilaveti, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 72,5 x 53 cm. Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonu, env. 200-0087-OHB SSM.
Osman Hamdi Bey, Satıcı, 1905. Tuval üzerine yağlıboya, özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Keskin Kılıç, 1908. Tuval üzerine yağlıboya, 185 x 140 cm. Ankara Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, İsmail Hakkı Bey Portresi, 1904. Tuval üzerine yağlıboya, 50 x 40 cm. Demsa, Demet Sabancı koleksiyonu. Tuval, "A mon cher Hakki" (Sevgili Hakkı'ma) ithafını taşımaktadır.
Osman Hamdi Bey, L'escamoteur juif iı Constantinople, 1868. Les Salons. Dessins autographes, n° II, ro Temmuz 1868, s. 2. © Bibliotheque nationale de France.
Osman Hamdi Bey, Lippi'den, 25 Kasım [1867]. Desen, 28, 4 x 23 en Esma ve Reha Arar koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Yahudi Hokkabaz(?), 1867. Ahşap üzerine yağlıboya, 32 x 23 cm. Özel koleksiyon, Portakal Sanat ve Kültür Evi arşivi.
Osman Hamdi Bey, Kaplumbağalı Adam, 1906. Tuval üzerine yağlıboya, 221,5 x 120 cm. Pera Müzesi Suna ve İnan Kıraç Vakfı resim koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Kaplumbağalı Adam, 1907. Tuval üzerine yağlıboya, 136 x 87 cm. Belma Simavi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Eskis, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 36 x 25 cm. Faruk Saraç koleksiyonu.
Osman Hamdi'nin kaleminden Bismarck, t.y. Ferit Edgü koleksiyonu.
Osman Hamdi'nin not defterinden iki burjuva (?) tipi, t.y. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi'nin monogramlı kartı üzerinde Ahmed Vefik ve Mehmed Asım Paşalar karikatürü, yakl. 1882 (?). Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Karikatüral Otoportre, yakl. 1865. Özel Koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Çiçek Satan Kız, 1879. Mustafa Cezar, Sanatta Batı'ya Açılış ue Osman Hamdi, İstanbul, 1995, s. 364. Bu tablo Alman Arkeoloji Enstitüsü arşivinde bulunmamakta, Cezar ise kaynak olarak Thalasso'nun kitabının Almanca versiyonunu vermektedir ancak bu bilgi yanlıştır. Bu durumda, bu tablonun kayıp olmasının ötesinde fotoğrafın menşei bile belli değildir.
Osman Hamdi Bey, Lippi'den, 17 Kasım 1867. Kağıt üzerine kurşun kalem, 43,5 x 28 cm. Esma ve Reha Arar koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Lippi'den, 26 Kasım 1867. Kağıt üzerine kurşun kalem, 43 x 26,9 cm. Esma ve Reha Arar koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Çeşme Başında, 188o'ler. Tuval üzerine yağlıboya, 30 x 39 cm.
Eugene Fromentin, Çeşme Başında Araplar, t. y. Tuval üzerine yağlıboya, r8 x 34. Milli Saraylar Resim Koleksiyonu, env. 13/305.
Osman Hamdi Bey, Bazikili Kürt, 15 Nisan 1869. Kağıt üzerine kara kalem, özel koleksiyon. Bağdat'a giderken yolda çizilmiş bir portre.
Osman Hamdi Bey, Genç Kız Portresi/ Leyla Portresi, 1891. Kontrplak üzerine yağlıboya, 9,5 x 8,5 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, İstanbul Özlemi, 1866. Ahşap üzerine yağlıboya, 34 x 57 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Irak (?) Manzarası, 1874. Tuval üzerine yağlıboya. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Sahil Manzarası ya da Sahilde Kayıklar (Basra Manzarası?), 1870'ler. Tuval üzerine yağlıboya, 68,5 x 118,5 cm. Milli Saraylar Resim Koleksiyonu, env. 11/1468.
Osman Hamdi Bey, Manzara (Basra Manzarası?), 1870'ler. Tuval üzerine yağlıboya, 71 x 62 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Venedik'ten Manzara, 1878. Tuval üzerine yağlıboya, 26 x 34. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Harap Kapı, 1878. Tuval üzerine yağlıboya, 32,5 x 27 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Kırda Gezinti, Tuval üzerine yağlıboya, 36 x 29 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Gebze'de (?) Kır Çeşmesi, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 25 x 30 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Marie/Naile Portresi, yakl. 1880. Tuval üzerine yağlıboya, 98 x 61 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Marie/Naile Portresi, yakl. 1880. Tuval üzerine yağlıboya, 59 x 48,5 cm. Halil İbrahim İper koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Marie/Naile Portresi, 1899. Tuval üzerine yağlıboya, 17 x 17 cm. Cengiz Çetindoğan koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Mimozalı Kadın ya da Marie/Naile Portresi, 1906. Tuval üzerine yağlıboya, 130 x 93 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Mezar Ziyareti, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 31.6 x 20.7 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Mezar Ziyareti, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 95 x 52 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Mübarek Portresi, 1884. Ahşap üzerine yağlıboya, 54 x 44 cm. Özel koleksiyon. Resimdeki ithaf: A mon cher Mubarek (Sevgili Mübarek'ime).
Osman Hamdi Bey, Pembe Başlıklı Kız ya da Nazlı Portresi, 1904. Tuval üzerine yağlıboya, 50 x 40. Per Müzesi Suna ve İnan Kıraç Vakfı koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Genç Kız Portresi ya da Nazlı Portresi, yakl. 1905. Tuval üzerine yağlı boya, 49 x 31 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, San Kurdelalı Kız ya da Nazlı Portresi, Eskihisar, Haziran 1909. Kontraplak üzerine yağlıboya, 20 x 16 cm. Faruk Saraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Kurdeleli Kız ya da Nimet Portresi, yakl. 1906. Kontraplak üzerine yağlıboya, 15 x 12 cm. Faruk Saraç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Beyaz Entarili Kız ya da Nimet Portresi, 1908. Kontraplak üzerine yağlıboya, 21 x 14 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Okuyan Genç Emir, 1878 (?). Tuval üzerine yağlıboya, özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Okuyan Genç Emir, 1878 (?). Sebah et Joaillier cam negatifi, 18 x 24 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8104.
Osman Hamdi Bey, Okuyan Kadın, yakl. 1890. Tuval üzerine yağlı boya, 108 x 206 cm.
Osman Hamdi Bey, Okuyan Kadın, 1893. Sebah et Joaillier cam negatifi, 18 x 24 cm. İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi, n° 8070. WAG 2953
Osman Hamdi Bey, Okuyan Genç Emir, 1905. Tuval üzerine yağlıboya, 168 x 268 cm. Walker Art Gallery, Liverpool.
Osman Hamdi Bey, Orhan Portresi, 1907. Ahşap üzerine yağlıboya, 21 x 15 cm. DEMSA, Demet Sabancı koleksiyonu.
Yervant Osgan, Marie/Naile Büstü, t.y. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Otoportre, 1882. Kağıt üzerine kara kalem. Ömer M. Koç koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey(?), Otoportre (?), t.y. Dekupe kağıt. Ferit Edgü koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Kayınvalidesinin Portresi, 1905. Tuval üzerine yağlı boya, 40 x 30 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Süleyman Portresi, 1905. Tuval üzerine yağlıboya, 41 x 30 cm. Demsa, Demet Sabancı koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Tespih Çeken Mümin, 1905. Tuval üzerine yağlıboya, 210 x 120 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Tespih Çeken Mümin, Şubat 1905. Tuval üzerine yağlıboya, 92 x 48 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Camiden Çıkanlar, bitmemiş tuval. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Tevfik Portresi, 1904. Tuval üzerine yağlıboya, 45 x 31 cm. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Çekik Gözlü Kız ya da Tevfika Portresi, 1882. Tuval üzerine yağlıboya, 37 x 29 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Tevfika Portresi, 1882. Tuval üzerine yağlıboya, 39 x 31 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Tevfika Portresi, 1886. Tuval üzerine yağlıboya.
Osman Hamdi Bey, Vazoda Çiçekler, 1876. Tuval üzerine yağlıboya, 71,5 x 58,5 cm. Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonu, env. 200-0091-OHB.
Osman Hamdi Bey, Vazo Yerleştiren Kız, 1881. Tuval üzerine yağlıboya, 55 x 37 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Vazo Yerleştiren Kız, 1883. Tuval üzerine yağlıboya. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Çiçek Toplayan Kız ya da Leylak Toplayan Kız, 1298/1882. Tuval üzerine yağlı boya, 56 x 32,5 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Yaradılış, 1901. Tuval üzerine yağlı boya, 210 x 108 cm. Özel koleksiyon.
Jean-Leon Gerôme, Tanagra, 1890. Renklendirilmiş mermer, Musee d'Orsay, Paris. Fotoğraf: Adolphe Giraudon, 1890. © Patrice Schmidt, Musee d'Orsay.
Osman Hamdi Bey, Arzuhalci, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 110 x 77 cm. Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonu, env. 200-0089-OHB.
Osman Hamdi Bey, Türbe Ziyaretinde İki Genç Kız, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 76 x 111 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Yeşil Türbe'de Dua, 1882. Tuval üzerine yağlıboya. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Türbe Ziyaretinde İki Genç Kız, 1890. Tuval üzerine yağlıboya, 86 x 65 cm. Mustafa Taviloğlu koleksiyonu.
Osman Hamdi Bey, Yeşil Türbede Dua, 1881 (?). Mustafa Cezar, Sanatta Batı'ya Açılış ve Osman Hamdi, İstanbul, 1995, s. 363.
Osman Hamdi Bey, Pusuda Zeybek, 1867. Tuval üzerine yağlıboya. Özel koleksiyon.
Gustave Boulanger, Arap izciler, 1857. L'Artiste. Nouvelle serie, c. III, 1858, XI. seri, s. 188.
"Çölde pusu. Bir Cezayir aşiretinin isyanından bir an," L'uniuers illustre, 20 Mayıs 1876, s. 325.
Osman Hamdi Bey, Tavla Oynayan Zeybekler ya da Dama Oynayan Zeybekler, 1890. Tuval üzerine yağlıboya, 66 x 53 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Zeybekler, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 72 x 102 cm. Özel koleksiyon.
Osman Hamdi Bey, Han İçi, t.y. Tuval üzerine yağlıboya, 84 x 62 cm. Özel koleksiyon.
