Boğaz 1912

Ankara Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu’nda bulunan Çengelköy Yalıları adlı eser, Halil Paşa’nın dünyaya geldiği ve ölünceye kadar yaşamını geçirdiği Beylerbeyi’ndeki yalısından yapmış olduğu görünümler arasında yer alır. 

İstanbul Boğazı’nın, zamanında tamamen fıstık ağaçlarıyla kaplı olan sırtlarının sahillerinde sıralanan yalılar, batmakta olan akşam güneşinin kızıl ancak solgun ışığında, boğazın kıpırtılı sularına yansımaktadır. 

Gün batımı ya da doğumunda değişen ışığın görsel değerleri nasıl etkilediğini irdeleyen Halil Paşa, derin gölgelerle sarılan yalıların sudaki akislerine yansıma kuramını uygulamaktadır. Halil Paşa, kendi yalısının bahçesinden karşı kıyıdaki Çengelköy sahillerini farklı mevsimlerde ve günün farklı saatlerinde gözlemlemekte, değişen ışık değerlerinin yarattığı görsel algıyı bir empresyonist ressam duyarlığı içinde resimlemektedir. 

Çengelköy, Salacak, Bostancı, Kartal, Maltepe, Pendik sahillerini de Çengelköy resimlerinin duyarlığı ile tuvallerine aktaran Halil Paşa’nın bu resimleri aynı zamanda onun manzara resimlerinin özelliklerini açıklar. Ayrıca bölgelerin ve mimari dokularının zaman içindeki tahribatı ve değişimi de resimlerine yansır. Resimsel anlatımlarda ışığın, renkler ve biçimler üzerinde yarattığı değişimleri incelemeye özen gösterir. 

Ankara Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu’nda yer alan resim, Halil Paşa’nın Çengelköy’deki yalısından bakarak resimlediği yalı komşuları olan Sadullah Paşa Yalısı ve hemen yanındaki Bostancıbaşı Abdullah Ağa Yalısı’dır. Böylece hayatının bir kesitini tuvallerine aktararak ölümsüzleştiren Halil Paşa; yalısını, her gün gördüğü manzarasını ve yan yana yaşadığı komşularının yalılarını da belgelemektedir. Bu nedenle Halil Paşa’nın çok sayıda resimden oluşmuş bir seri olan Çengelköy resimleri arasında Ankara Resim ve Heykel Müzesi’ndeki resmi; tarihi değeri, boyutları, tekniği ve estetik yorumuyla sanatçının bir başyapıtıdır. 

Çerçeve Tanımı: Sarı yaldız boyalı ahşap çerçeveli, bez kaplı ahşap paspartuludur.