Silah Taciri

Silah Taciri (Seyf-i Katı /Keskin Kılıç) adlı eseri, Osman Hamdi Bey’in yalnızca Ankara Resim Heykel Müzesi Koleksiyonu’nda bulunan başyapıtı değil, Türk Resim Sanatı Tarihi içinde, Oryantalizm hareketinin en önemli ressamı olarak yer alan Osman Hamdi Bey’in başyapıtı olma özelliğini de taşıdığı için, Resim Sanatı literatürümüzde de başyapıt olarak yerini almıştır. Osman Hamdi bir sanatçı olarak bireysel üslubunu belirleme aşamasında, Paris’te öğrenim gördüğü atölyelerin ve dolayısıyla da hocalarının etkisiyle Oryantalist eğilimlere yönelir. Batılı ressamların doğunun egzotik dünyasını anlatan tuvallerine karşın, Osman Hamdi kendi toplumunun yaşam özelliklerine ilişkin, bildiği ve hatta yaşadığı değerleri yorumlayan bir çizgide oryantalist çizgiyi yansıtan yapıtlar üretir. 

Resimlerinde yer alan figürleri önce fotoğrafladığı ve konusal anlatımlar gereğince bu fotoğraflardan yararlandığı dikkati çeker. Özellikle de aile çevresinin ve kendisinin fotoğrafları resimlerinde sıkça tekrarlanır. Özel giysiler içinde ve önemlisi, resimlerin kompozisyonları için gerekli olan pozlar vererek çektirdiği fotoğraflardan yararlanarak resimler yapar. Kimi resimlerinde kendi görünümünü farklı konumlarda tekrarlayarak kullanır. 

Oryantalist bir anlayışla ürettiği büyük boyutlu, figürlü kompozisyonları ile Osman Hamdi Bey, Osmanlı İmparatorluğu’nda sanat adına önemli adımlar atılmasını gerçekleştiren bir aydındır. 

Sanatı hakkında yapılan bu genel değerlendirme Osman Hamdi Bey’in resimlerinde uyguladığı özel seçimlerle yeni anlamlar kazanacaktır. Osman Hamdi Bey resimleri, güncel yaşamdan alınan kesitler ve eş dost portreleri ve kurgusal kompozisyonlar olarak gruplara ayrılır. Silah Taciri, Medrese Kapısında, Haremden, Kaplumbağa Terbiyecisi gibi kurgusal kompozisyonlarla Oryantalist ressamlarla öznel bağlar kurar. Figüratif anlatımların ressamı olan Osman Hamdi anıtsal figürleriyle öznel bir yere sahiptir.

1908 tarihli Silah Taciri adını taşıyan bu resim, 1910 yılında yaşama veda eden Osman Hamdi Bey’in yaşamının son yıllarında yaptığı resimler arasında incelenmelidir. Osman Hamdi Bey bu resimlerde figüre ilk kez farklı yaklaşmaktadır. Izleyici ve figüratif anlatım arasında boyutun gerçek insan büyüklüğüne oranlanmasına karşın izleyici ile kompozisyon içinde yer alan figürlerin göz teması kurmaktan kaçınmaları Osman Hamdi Bey’in resimlerinin özelliği olarak karşımıza çıkar. Bu yaklaşımla Osman Hamdi Bey bizi resimlerinin dışında tutar ve yalnızca izleyici konumunda bırakır. Osman Hamdi Bey’in çok değerli resimleri arasında yer alan ve Ankara Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu’nda bulunan 1908 tarihli Silah Taciri resmi, tasarım ve ayrıntı tekrarıyla yapılan serinin iki farklı örneğinden birisidir. 

Çerçeve Tanımı: Sarı yaldız boyalı, anıtsal ahşap çerçeveli, iç ve dış ince kenarları bitkisel kabartma motiflidir. 

Çerçevenin Genişliği: 28 cm - Derinliği: 17 cm