Cemal Bakı (1916 - ?)

Biyografi

1916 yılında Nevşehir’de doğdu. Eğitim hayatına doğduğu şehirde başlayan daha sonra İstanbul’da devam eden sanatçı, Kabataş Lisesi’nden sonra Gazi Eğitim Enstitüsü resim bölümünden, 1938 yılında zamanın başarılı öğrencisi olarak mezun olmuştur. Babası Sanayi-i Nefise Mekteb-i Âlisi, Gravür bölümü öğretmenlerinden pentür ustası deniz subayı Seyit Mehmet Bey’dir. Sanatçı, ilk akademik bilgilerini babasından almıştır.

Gazi Eğitim Enstitüsü’nden mezun olduktan sonra üç yıl süreyle Nevşehir’de öğretmenlik yapmış ve daha sonra çocuklarının eğitimi için İstanbul’da yaşamayı tercih etmiştir. Uzun yıllar (yaklaşık 36 yıl) İstanbul’da çeşitli ortaokul ve liselerde resim öğretmeni olarak görev yapmıştır.  

Cemal Bakı, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1939 yılından beri gerçekleştirilmekte olan Devlet Resim ve Heykel Yarışmaları’nda derece sahibidir. 43. DRHY’de “Şile’de Peyzaj” adlı eseri satın alınmaya değer görülmüş, aynı yarışmada “Şile’de Kaya Mağarası” adlı eseri de sergileme almıştır. 44. DRHY’de “Şile’de Kayalar”, 45. DRHY’de “Şile’de Ağaç”, 49. DRHY’de ise “Bugün Sana Başka Bir Tepeden Baktım Aziz İstanbul” adlı eserleri de yarışma jürileri tarafından sergilenmeye değer görülmüştür.

Atilla Tos’un tespitlerine göre “Cemal Baki genelde doğa izlenimlerine dayanan zengin ve dolu bir renk uygulamasına” yer vermiştir. Eserlerinde genelde deniz, meyveler ve çiçekler yer alır. 1962 yılı Temmuzundan beri 23 yıl süreyle hemen her yaz Şile'nin denizlerini, kayalarını, derelerini, ağaçlarını beraber resimledikleri yakın arkadaşı Şükrü Erdiren’in ifadelerine göre; Şile, onlar için “iyi bir peyzaj okulu” olmuştur. Nitekim devlet yarışmalarındaki ödüllerini de bu eserleriyle almıştır. Yine Erdiren’in ifadelerine göre; “Yağlıboyada kısa sürede şiddetli temel renklerle kavradığı motiflerde empresyonist ekolün seçkin örneklerini meydana getiriyordu. Daha sonraki günlerde peyzajların ayrı planlarında yeni renklerle net bir bütünlüğe gidiyor, doğayı başka açılardan yorumlayarak güçlü bir pentüre ulaşıyordu. … Daha çok sarı-mor kontrastlarına yönelen sanatçı, bunlar etrafında derinliklerde koyu maviler ve siyahlarla ve çoğu sanatçının kaçındığı koyu renklerle yorum üstüne yorum getiren bir düzen sürdürüyordu.” Ona göre, babasından tevarüs edindiği melekelerle kara kalem sanatında güçlü bir teknik geliştirmiş; suluboyada da hatırı sayılır ve tekniğine uygun, etkin eserler vermiştir.

Ressamlar Derneği üyesi olan sanatçı, yurt içinde ve yurt dışında çok sayıda sergi açmıştır.

Cemal Bakı, Nevşehir Ortaokulunda resim öğretmeni olarak çalıştığı dönemde, 1947 yılında Nevşehirli Aşık Yahya’nın yaşamını ve şiirlerini bir kitapçık halinde yayınlayarak unutulmamasını sağlamıştır. 

Ankara Resim ve Heykel Müzesi'ndeki Eserleri 

R-0320-Şile'de Plaj 1963 

Kaynakça

  1. Şükrü Erdiren’in core.ac.uk kaynağındaki yazısı (Erişim Tarihi: 05.10.2023)
  2. Doç. Dr. Faruk Güçlü’nün www.fibhaber.com/nevsehirli-ressam-cemal-baki adresindeki yazısı (Erişim Tarihi: 05.10.2023)
  3. Atilla Tos, Sanat Çevresi, Sayı: 78, Nisan 1985.