1940 yılında İstanbul, Üsküdar’da doğdu. 1959- 1963 yılları arasında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (İDGSA) Resim Bölümü Neşet Günal Atölyesi`nden mezun oldu. 1965- 1966 yılları arasında Madrid`de Escuela Central de İdromas`ta ve Escuela Diplomatica`da İspanyol Dili, Edebiyatı, Uygarlığı ve Sanat Tarihi üzerine çalışmalar yaptı. 1967- 1972 yıllarında Milli Eğitim Bakanlığı bursuyla Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ne Öğretim Üyesi yetiştirilmek üzere Fransa`ya gönderildi. Paris`te Ecole Nationale Supérieure des Beaux-Arts`da Prof. Chaplain Midy ve Prof. Pierre Matthey de l'Etang yanında resim çalışmaları yaptı ve 1972`de yurda döndü.1972 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (İDGSA)’nde asistan adaylığına atandı ve Neşet Günal Atölyesi`nde görevlendirildi.1981 yılında profesör ünvanını aldı.1990 yılında profesör olarak atandı. 1990- 2008 yılları arasında Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü'nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Aralarında; Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İstanbul Devlet Resim Heykel Müzesi, İstanbul Modern Sanat Müzesi, Norton Simon Müzesi’ nin de bulunduğu, yurtiçi ve yurtdışında çeşitli müze ve özel koleksiyonlarda resimleri bulunan sanatçı, bugüne dek 100’ ü aşkın karma sergide yer almıştır.¹
Neşe Erdok Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Resim bölümünde öğretim üyesi olarak çalıştığı yıllarda, figür resimleri öğretirken, öğrenci portreleri yapar. Öğrencilerinin portre resimleri Erdok’un hayatının geçtiği her yerde; otobüste, vapurda fakültede, çevresindeki insanları ayrıntılı olarak gözlemlediğinin kanıtıdır. Yapmış olduğu bu gözlemler sonucunda ilginç olan kişilerin karakteristik yüzlerine figüratif resimlerinde yer verir. Bu nedenle Erdok, atölyesinde öğrenim gören öğrencilerini de yakından gözlemleyerek resimler ve bu portreler sanat hayatı boyunca yaptığı diğer portreleri arasındaki yerlerini alır. Bir anı-bellek resmi olarak tasarladığı Kompozisyonu olan Toplum hayatının içinden, yapacağı resimlerine konu olarak dilencileri ve sokak satıcılarını seçer. Saltanat Kayıkları adını verdiği resimlerinin ilk örnekleri, aynı zamanda onun yaşamı boyunca bir konu çevresinde toplanan ve süreklilik gösteren resimlerinin de göstergeleri olur. Bedensel engellilerin dramatik yaşamları yansıtmakta olan Saltanat Kayıkları, onların zor hayatlarını olanca açılığı ile yansıtır. Erdok’un Saltanat Kayıkları adlı eserleri, derme çatma malzemelerle elde yapılmış olan bedensel engelli arabaları içinde dilenen insanları betimler. Yoksulluğun ağır ve ezici yokluğunun içinde betimlenen dilenciler ve engellilerin, zor yaşamlarının kesitlerini anlatır. Meyve Sandıkları ve el arabaları içine sıkıştırılmış acı verici bedenleriyle dilenciler, engelli arabalarına oturtulmuş satıcılar, çıplak ve arındırılmış gerçeklikleriyle Erdok resimlerine yansır.²
Neş’e Erdok, resimlerinde, figürleri toplumsal rolleri ile ait olduğu mekânlarla ilişkilendirilir. Toplumsal gerçekçi yaklaşımdaki bu yapıtta, figürlerin hepsi bireysel olduğu kadar toplumsal bir kimliği de yansıtmaktadır. Bu resimde ise farklı rollere sahip kişilerin aynı mekânda yer almaları bütünlük ile izleyiciye aktarılmıştır. Görünüşte mekân olgusu olmamasına karşın ressam; ‘Hepimiz Aynı Gemide’ diyerek yapıtı ironileştirmiştir. Toplumsal rollerimiz ve mesleklerimiz ayrı ayrı olsa da hepimiz aynı sokaktan geçeriz, soluduğumuz hava aynıdır. Erdok’un geleneksel resim kuralları çerçevesinde oluşturduğu kurgunun salt gerçekliği, toplumsal eleştiriyi de içine alan bir mizansenle verilmeye çalışılırken, figürlerin resim yüzeyindeki mizansende, doğası gereği hareketsizliğe mahkûm olan özne ve nesnenin kendine ait bir zaman eğretilemesinden hareketle poz vermeye başladıkları görülmektedir.³
Ankara Resim ve Heykel Müzesi'ndeki Eserleri
R-0725, Portre,
R-1151, Atatürk
İzmir Resim ve Heykel Müzesi ve Galerisi'ndeki Eserleri
İR-0394, Adnan Ekşigil'in Portresi,
İR-0434, Hamam ve Pazar Yeri
¹ Neşe Erdok Özgeçmiş, neş’e erdok web sayfası, Erişim Tarihi: 15.03.2021, http://www.neseerdok.com.tr/biyografi.asp
² K. Giray, Ankara Resim ve Heykel Müzesi Başyapıtlar, 2. Cilt, Ankara-2020, s. 613-614.
³ Ç. Menteşoğlu Chatzoudas ve Ş. Günaydın, Toplumsal Gerçekçilik Hareketi İçinde Kadın Bir Sanatçı Olarak Neş’e Erdok, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 24 Sayfa: 383 - 398 Aralık 2020 s.396.
