1902 yılında İstanbul’da doğan Refik Epikman, 1918 yılında Sanayi-i Nefise Mektebine girer.1924 yılında girdiği Milli Eğitim Bakanlığı sınavını kazanarak öğrenimine devam etmek amacıyla Paris’e gider. Paris’te Julian Akademisi’nde Paul-Albert Laurents atölyesinde çalışır.1928 yılında öğrenimini tamamlayıp İstanbul’a dönerek Güzel Sanatlar Akademisi’ne öğretmen olarak atanır. Aynı yıl kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nin kurucu üyeleri arasında yer alır. Epikman 1931 yılında askerlik nedeniyle akademideki göreviden ayrılmıştır. 1933 yılında askerlik görevinden dönen Epikman, tekrar akademiye kabul edilmemiş, bunun üzerine Ankara Atatürk Lisesi’nde resim öğretmeni olarak göreve başlamış, 1939 yılında ise Ankara Gazi Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü, Resim-iş bölümüne atölye hocası olarak atanmıştır.
1966 yılına kadar bu görevde kalan Epikman, emekli olduktan sonra halkevlerinde Güzel Sanatlar Kolu Başkanlığına getirilmiştir. Refik Fazıl Epikman, resim uygulamalarının dışında çeşitli yayın organlarında yazdığı yazılar ile sanat olgusu adına önemli faaliyetler gerçekleştirmiş ve 36. Devlet Resim Heykel sergisinde şeref ödülüne layık görüldükten 1 gün sonra 17 Mayıs 1974 tarihinde yaşama veda etmiştir.
Ressam Refik Epikman kişisel sergi açmamıştır. Çalışmalarını karma sergilerde sergilemiştir. Bunun yanında Birinci Büyük Millet Meclisi binasının toplantı salonuna açılan odalarına Cumhuriyet’in ilanını konu alan büyük boyutlu resimler yapmıştır. Epikmanın çalışmalarını resimsel dil açısından, dışa vurumcu konstrüktif - kübist etkili ve soyut eğilimler olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür. Her iki grupta da konu seçiminde çeşitlilik hakimdir. Epikman yurt dışına çıkmadan önce Akademi’de Çallı’nın yanında çalışmıştır. Bu süre içerisinde izlenimci akımın etkisi altında yetişmiştir. Ancak Fransa’daki eğitiminden sonra yurda döndüğünde izlenimcilik anlayışından tamamen uzaklaşarak konstrüktif bir temelden hareket ederek resim yapmaya başlamış, süreç içerisinde kübist anlayışın yansımalarını çalışmalarına dahil etmiştir. Bu dönem resimlerinde kullandığı renk ve ışık, izlenimci resim anlayışından tamamen farklı özelliklere sahiptir.
Türkiye Cumhuriyeti sanat ortamında 1950’lerden itibaren başlayan soyut eğilimler Refik Fazıl Epikman’ın resimlerinde 1960’lı yıllardan sonra etkisini göstermeye başlamıştır. 1966 yılında “Soyut Komposizyon” adı altında yapmış olduğu bir kaç resimde tuval yüzeyine dağılan geometrik kuruluşları ve lekesel değerler ile görsel ve duygusal çağrışımları ortaya koymuştur.
Refik Epikman, resim çalışmalarının yanında sanat yazarlığı da yapmıştır. Ar, Ülkü, Güzel Sanatlar Dergisi gibi günün yayın organlarında sergi eleştirileri, sanat olayları ve sanat akımları ile ilgili yazılar yazmıştır. Halkevi yayınları arasında çıkan 1944 yılında yazdığı 13-17. yüzyıllar arası “Klasik Ressamlar”, 1946 yılında yazdığı 17.,18. ve 19. Yüzyıl Dünya Sanatı adlı kitaplar sanat tarihi araştırmalarının ürünleridir. Refik Fazıl Epikman, Türkiye Cumhuriyeti’nde sanat olgusu adına, resim uygulamalarıyla çağdaş anlayışa yönelik olarak izlenen yolda önemli bir mesafe almıştır. Bunun yanında yaptığı teorik çalışmalarla sanat olgusunun toplum tarafından tanınması için önemli çabalar sergilemiştir.
Ankara Resim ve Heykel Müzesi'ndeki Eserleri
R-0034, Köşedeki Ev,
R-0036, Vizyon III,
R-0045, Boğaz,
R-0126, Manzara,
R-0144, Erzincan'dan Manzara,
R-0279, Vizyon III,
R-0280, İlk Meclis,
R-0281, Boğaziçi,
R-0283, Peyzaj,
R-0419, Statik Düzen,
R-0589, İzlenim-2,
R-0679, Yankı,
R-0895, Kompozisyon,
R-0944, Manzara,
R-0949, At Yarışı,
R-1092, Oturan Kadın,
R-1575, İhtiyar Çiftçi,
R-1867, Peyzaj,
R-1871, Peyzaj,
R-1877, Peyzaj,
R-1881, Saksılı Natürmort,
R-2011, Arif Kaptan'ın Portresi,
R-2242, Çaylar arasında bir yol,
R-2492, Nusretiye Camii,
R-2674, Bursa'dan Sokak,
R-2764, Siyah Üzümler,
R-2821, İzlenim
İzmir Resim ve Heykel Müzesi ve Galerisi'ndeki Eserleri
İR-0116, Koşu,
İR-0215, Ankara'dan Manzara,
İR-0357, Orman
Yrd.Doç.Dr.Özand Gönülal; “Refik Fazıl Epikman (1902-1974)”, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü, http://aves.akdeniz.edu.tr/YayinGoster.aspx?ID=2039&NO=43 Erişim 10.03.2021
