Şehzade/Halife Abdülmecid Efendi’nin portre çalışmaları, öncelikle yaşadığı Osmanlı saray çevresini konu almaktadır. Sultan Abdülaziz’in güzel sanatlara duyduğu ilgi ve özel yeteneği, oğlu Şehzade/Halife Abdülmecid Efendi’nin yaşamının, bir ömür boyu, sanat ve sanatçıların içinde geçmesine ve hatta çok da önemli bir ressam olmasına neden olur. Çocukluk yıllarında babası ile gittiği Paris’te gördüğü müzeler ve babasından geçen resim yapma yeteneği, sanatçı olma yolunda bir başlangıçtır. Şehzade Abdülmecid, Osmanlı İmparatorluğunun son döneminde güzel sanatlara yakınlığını kanıtlayan önemli bir örnektir.
Osmanlı Sarayı doğrudan doğruya resim, müzik ve heykel gibi güzel sanatlarla ilgilenmekte ve hatta şehzadelerin öğrenim programları içinde güzel sanatların bulunmasına özen göstermektedir.
Şehzade/Halife Abdülmecid Efendi, sekiz yaşında kaybetmiş olduğu babası Sultan Abdülaziz’in resimlerini yapması, özlemini gidermenin ötesinde, Fatih Sultan Mehmet’in başlatmış olduğu Osmanlı Sarayı Padişah Portreleri Koleksiyonu’nu yeniden canlandırmak ve Saray koleksiyonuna, ecdadının çağdaş yorumlarla yapılmış yağlıboya portrelerini kazandırmak idealini kanıtlar.
Bu bağlamda, babası Sultan Abdülaziz’in on dört portresini resimler. Yavuz Sultan Selim, Fatih Sultan Mehmet, Sultan III. Selim, dedesi II. Mahmut ve Sultan II. Abdülhamid portrelerini de yapar. Bunun yanı sıra kendi aile bireylerinin resimlerini de yaparak bu koleksiyona dâhil eder.
Oğlu Ömer Faruk Efendi’yi kimi zaman tarihi kahraman edasıyla, bazen askeri kıyafeti içinde, çoğu kez de modern giysileriyle resimler. Sultan Abdülmecid Portresi, Şehzade/Halife Abdülmecid Efendi’nin bir Osmanlı şehzadesi olarak yetiştirildiği ortamı belirleyen değerler taşımaktadır. ¹
Tarihleme: Resim, "Lizst' ve 'Wagner" portreleriyle benzer fırça tekniğinde ele alınmış olup; aynı şekilde koyu renkler kullanılmıştır. Bu bağlamda, resim 1910-1918 arasına tarihlendirilebilir. ²
Kaynakça: ¹ Kıymet Giray, Ankara Resim ve Heykel Müzesi Başyapıtlar Kitabı, 1. Cilt, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü Yayını, 2020,
² Eylem Yağbasan, Halife Abdülmecid Efendi ve Sanatı, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2004, s. 222
Çerçeve Tanımı: Kahverengi vernikli, ahşap çerçevelidir. İç kenarı sarı yaldızlıdır.
Küratör: Zeynep YASA YAMAN
Ressam Abdülmecid Efendi (1868-1944), hanedanın son veliahtı ve halifesi olarak Osmanlı aydınlanmasının ve modernleşmesinin simgelerinden biridir. … Fotoğraf, gravür gibi kaynakları, saray koleksiyonunu, anatomi ve sanat kitaplarını okuyup incelemiş, sanat ve kültür adamlarına, etkinliklerine destek vermiştir. … Hareminin, sanatçı, yazar ve yakınlarının portrelerini de yapmış olup bunlar arasında Şehzade Ömer Faruk’un Portresi ile Sultan Abdülmecid Portresi de bulunmaktadır.
Kaynakça: Z. Yasa-Yaman, (Ed.), İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Sanat, Ankara Resim ve Heykel Müzesi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012, s. 129-130-132.
