Alman Çeşmesi

Bedri Kulları’nın Alman Çeşmesi adlı eseri, iki önemli nedenle Ankara Resim ve Heykel Müzesi eserleri arasında yer alan bir başyapıttır. Birinci neden, bu eserin figüratif yorumları içeren kompozisyonuyla, döneminin atılımcı resimleri arasında yer almasıdır. 

Asker ressamlar arasında figüratif resim yapmak, öğrenim sistemine bağlı bir gerçeklik olarak zor bulunur bir kompozisyon düzenidir. Çünkü askeri okullarda model karşısında çalışma yapılamadığı için, figür resmini çalışacak olan sanatçı sayısı ancak birkaç örnekle sınırlıdır. Ankara Resim Heykel Müzesi Koleksiyonu’nun önemli eserlerinden olan, Bedri Kulları imzasını taşıyan ‘Alman Çeşmesi’ adlı resmi, çok figürlü bir kompozisyondur. Bu nedenle de dönemini aşan yenilikler içerir. Bedri Kullarının Alman Çeşmesi adlı eseri bu ortak yargıyı kırmakta olan birkaç örnek arasında, konunun kompozisyon düzeni ve figürlerin resimde yüklendikleri anlamlar nedeniyle bir başyapıttır. 

Resmin merkezine yerleştirilmiş olan Alman Çeşmesi, bir sanat eseri olarak asker ressamların ortak manzara duyarlığını taşımaktadır. Bu bağlamda, resimde mevsim bahar, zaman ise öğle saatidir. Çeşmenin üstünde, gökyüzünde pembe bulutlar uçuşmaktadır. Park, toprak ve bitki dokusu, çeşmeyi saran ağaçlarıyla, ayrıntılı olarak resimlenmiştir. Alman Çeşmesi’nin mimari detayları da özel bir gözlemin ayrıntılı işçiliğini taşımaktadır. 

Arka planda yer alan Ayasofya, minareleri, kubbesi ve duvar dokusunun belirlediği görkemiyle yükselmektedir. 

Asker ressamların yaptığı resimlerden farklı olarak, Alman Çeşmesi’nin etrafında yer alan figürlerin varlığıdır. Solda yer alan figürler, perspektif sisteme uyarlı, çeşmenin mimari düzlemlerine paralel olarak meydanı aydınlatan aydınlatma direkleri ile aynı duyarlıkta sıralanmışlardır ve statik olarak durmaktadırlar. Sol bölümde, statik duran figürlerin arasında şemsiyeli bir kadın figürü de yer alırken sağ bölüm ise o yıllarda çeşmenin çevresinde akıp giden hayattan bir kesit vermektedir. Ön planda iki üniformalı Osmanlı askeri, derin bir muhabbet içinde sohbet etmektedir. Arkada, yaramaz çocuğunu elinden kaçmaması için tutmaya çalışan kadın, daha da geride yoldan hızla geçip giden fayton ve yolda yürüyen figürler sanatçının, figüratif resimlerinde hareket olgusunu çözümlediğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, Asker Ressamlar arasında en kapsamlı figüratif anlatımı en erişkin düzeyde gerçekleştiren eser, Bedri Kulları tarafından yapılan Alman Çeşmesi adlı resimdir. 

Bedri Kulları’nın resmi, Sultan Ahmet Meydanı’nın o yıllardaki çevre düzenini belgelemekle kalmaz, sanıldığının aksine, sanatçının Asker Ressamlar arasında figüratif resimlerde çok başarılı eserler yaptığını da açıkça kanıtlar. Resmin önemli olduğunu pekiştiren ikinci neden, Sultanahmet Meydanı'nda yer alan tarihi çeşmenin tasarım ve kuruluş değerleridir. Alman Çeşmesi, Alman İmparatoru Kaiser II. Wilhelm'in Osmanlı İmparatoru Sultan II. Abdülhamid'e ve İstanbul'a hediyesidir. 

Çerçeve Tanımı: Sarı yaldız boyalı, anıtsal ahşap çerçeveli, dış ince kenarlı bitkisel kabartma motiflidir. Genişlik: 15 cm. Derinlik: 10 cm 

 

Eser Özellikleri

Resim
Bedri Kulları (1871 - 20. yüzyıl)
Yapım Tarihi: Hicri 1316 (1899)
Yağlı Boya
Tuval Üzerine Yağlı Boya
Çerçeveli: 110 X 137 cm
Çerçevesiz: 84,5 X 111 cm
R-0188
Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü
Alman, Çeşmesi, Bedri, Kulları, Güzel, Sanatlar, Genel, Müdürlüğü, ARHM, KTB, GSGM
Ankara RHM - Osman Hamdi Bey Salonu
• Z. Yasa-Yaman, (Ed.),İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Sanat, Ankara Resim ve Heykel Müzesi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012, s. 105.
• Mehmet Özel, İlk Dönem Sanatçıları, (Fotoğraflayan: Çerkes Karadağ), Ankara: Kültür Bakanlığı, 1990, Resim No:8
• Seyfi Başkan, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de Resim, Ankara: Kültür Bakanlığı, 1990, s.93.
• Seyfi Başkan, Ondokuzuncu Yüzyıldan Günümüze Türk Ressamları, Ankara: Kültür Bakanlığı, 1991, s.17.

Eserin Fotoğrafları